اثرات سه اسانس گیاهی روی فعالیت های زیستی سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera :Bruchidae)

به منظور جایگزینی سموم متداول آفت کش ، تحقیقات وسیعی روی اسانس های گیاهی صورت گرفته است در این تحقیق اثرات اسانس گیاهان درمنه کوهی Artemisia aucheri Boiss (Asteraceae) مریم گلی ، Salvia bracteata L. (Lamiaceae) و نعناع گربه ای Nepeta cataria L. (Lamiaceae) روی بازدارندگی تخمریزی، تفر یخ تخم و مرگ و میر لاروهای سن اول سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت . آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در شرایط دمایی 2± 30 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و تاریکی انجام شد . از هر اسانس گیاهی 6 غلظت در 6 تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. با افزایش غلظت اسانس ها تاثیر آنها بر روی بازدارندگی تخمریزی و درصد مرگ و میر تخم و لارو سن اول آفت افزایش یافت . اسانس گیاهان A. aucheri ‘ S. bracteata و N. cataria در بالاترین غلظت (56/0 میکرولیتر در میلی لیتر) به ترتیب باعث 100‘ 66/91 و 95 درصد مرگ ومیر تخم و 100 ‘ 33/98 و 66/96 درصد مرگ ومیر لارو سن اول سوسک چهار نقطه ای حبوبات گردید . این اسانس ها به طور معنی داری موجب کاهش تخمریزی آفت شدند، به طوری که در بالاترین غلظت (37/0 میکرویتر در میلی لیتر) اسانس گیاهان A. aucheri ‘S. bracteata و N. cataria به ترتیب باعث 100‘ 78/96 و 14/97 درصد بازدارندگی تخمریزی گردیدند. مقادیر LC50 محاسبه شده نشان داد که اسانس گیاه A. aucheri با 055/0 و 042/0 میکولیتر بر میلی لیتر به ترتیب برای تخم و لارو سن اول ‘ موثر تر از دیگر اسانس های گیاهی بوده است. با توجه به خاصیت حشر ه کشی شدید اسانس A. aucheri در مقایسه با سایر گیاهان مورد مطالع ه روی سوسک چهار نقطه ای حبوبات، کاربرد اسانس این گیاه به عنوان یک حشره کش کم خطر و یا به عنوان مدلی برای ساخت حشره ک شهای جدید برای کنترل آفت انباری توصیه می شود.